Een schoolbibliotheek beheren
Door Tom Buunk op 25 april, 2022
Wat is de beste manier om de schoolbibliotheek te beheren en welk bibliotheeksysteem past het best jullie basisschool? Het antwoord hangt af van hoe jullie school functioneert en met dit artikel helpen we jullie dit antwoord te vinden.
Voor wie dit is
Je bent (mede)verantwoordelijk voor de schoolbieb en je bent op zoek naar een (beter) bibliotheeksysteem voor jullie basisschool.
Het doel dat jullie nastreven is waarschijnlijk dat je weet welke boeken in de schoolbieb staan en wie welk boek leent, zodat boeken meer niet kwijtraken.
Je bent daarom op zoek naar de oplossing die het beste van jullie school past. Hieronder hebben we de veel gebruikte systemen op een rijtje gezet en uitgelicht wat je er in grote lijnen allemaal mee kan zodat je een weloverwogen keuze kunt maken.
Drie bibliotheek beheersystemen op een rijtje
In dit hoofdstuk vergelijken we drie biebsystemen:
- Aura
- Schoolwise
- De leesapp
Laten we eens kijken naar de verschillen en overeenkomsten:
| De leesapp | Schoolwise | Aura Junior | |
|---|---|---|---|
| Ontwikkelaar | Onderwijs in Beeld | OCLC | Aura |
| Ontwikkeljaar | 2021 | 2014 | Ca 1995 |
| Barcode scannen | Telefoon- en laptopcamera | Barcode scanner | Barcode scanner |
| Barcodes plakken | Niet nodig | Unieke barcodes plakken | Unieke barcodes plakken |
| Flexibiliteit | Op drie manieren inzetbaar | Op één manier inzetbaar | Op één manier inzetbaar |
| Beheerprecisie | Soepel tot strikt | Strikt | Strikt |
| Toegankelijkheid | Zeer toegankelijk tot beperkt | Beperkt | Beperkt |
| Media type | Bibliotheek | Mediatheek | Bibliotheek |
| Boektips | Op basis van een uniek leesprofiel van meer dan 1000 variabelen | Op basis van thema's | Op basis van thema's |
| Inzicht in leesgedrag | Inzicht in leesmeters en leesplezier | Nee | Nee |
| Inzicht in leesvaardigheid | Inzicht en trendvoorspelling in ontwikkeling AVI | Nee | Nee |
| Collectie-uitbreiding | Op basis van leesgedrag van leerlingen | Nee | Nee |
| Prijs per jaar | € 2,50 per leerling | € 700 | € 330 |
Het jaar van ontwikkeling
Het grote verschil tussen de leesapp en de systemen van Aura en de Bibliotheek is het jaar van ontwikkeling. Een andere tijd met andere prioriteiten en technologiën staat aan de basis van het verschil tussen de systemen.
De systemen van Aura en de Bibliotheek zijn ontwikkeld voor een wereld zonder mobiele telefoons. De leesapp is juist ontwikkeld met de focus op mobiele apparaten (mobiele telefoons, tablets en laptops) zodat de bieb altijd en overal toegankelijk is.
Het beheerproces
De traditionele systemen van Aura en de bibliotheek helpen basisscholen met het organiseren van een strikt biebproces. Hetzelfde proces dat wordt gebruikt om boeken uit te lenen aan scholieren op middelbare scholen en aan burgers in openbare bibliotheken.
Voor deze toepassing is het nodig om iedere kopie van een boek uniek identificeerbaar te maken, ofwel te voorzien van een unieke code in de vorm van een barcode op de voorkant van het boek of een RFID-sticker aan de binnenkant van de kaft.
Gaan de leerlingen op jullie basisschool boeken mee naar huis nemen dan is een traditioneel systeem aan te bevelen. Blijven de boeken op school dan is zo'n systeem onnodig veel gedoe en past de leesapp beter bij jullie schoolbieb.
Leesplezier
Een ander verschil zit in de reden waarom het systeem ontwikkeld is. Naast het beheren van de bieb heeft de leesapp het doel om het leesplezier te verhogen. Je houdt toch al bij welke boeken de leerlingen lenen, dus waarom ook niet meteen even meten hoe leuk ze die boek vonden en welke andere boeken ze leuk zouden vinden. Je slaat hiermee twee vliegen in een klap.
Vergelijk het met Netflix voor jullie schoolbieb.
Een toegankelijke schoolbibliotheek als resultaat
Het resultaat is dat de systemen van Aura en de Bibliotheek zorgen voor een strikt, maar stijf proces wat de toegankelijkheid van de schoolbibliotheek ondermijnd.
De inzet van de systemen wordt daarnaast vaak als arbeidsintensief ervaren (denk aan het plakken van unieke barcodes op ieder boek en de constante bemanning van de bieb). Dit kan leiden tot frustraties op school waardoor de kwaliteit van de schoolbieb niet geborgd wordt.
Lees ook dit artikel met daarin 4 tips om de schoolbieb toegankelijker te maken.
De leesapp is daarentegen zo ontwikkeld dat het mogelijk is om het proces op verschillende manieren in te richten. Dat is erg handig omdat basisscholen sterk verschillen. Welk van de volgende drie processen past het best bij jullie basisschool?
| Verantwoordelijkheid | Leerlingen | Leerkrachten | Hulpouders |
|---|---|---|---|
| Beheerproces | Leerlingen lenen zelfstandig boeken | Leerlingen lenen boeken via de leerkracht in de klas | Leerlingen lenen boeken via de hulpouder in de schoolbieb |
| Beheerprecisie | Soepel | Strikt | Strikt |
| Toegankelijkheid | Zeer toegankelijk | Gemiddeld | Beperkt |
| Tijdsinvestering leerkrachten | 5 minuten per dag | 15 minuten per dag | Geen extra tijdsinvestering |
Omdat de leesapp als enige van de drie speciaal is ontwikkeld voor basisscholen, kan het ook breder ingezet worden om het leesonderwijs op school te ondersteunen.
Zo krijgen de verantwoordelijken voor de schoolbieb niet alleen een gedetailleerd overzicht van de samenstelling van de collectie, maar ook welke categorie boeken er over- of ondervertegenwoordigd is, welke exemplaren uit bijvoorbeeld een serie missen, het soort boeken dat het meest gelezen worden, etc.
Leerkrachten krijgen daarnaast inzicht in het leesgedrag van leerlingen, zowel op school als thuis. Welke boeken lezen de leerlingen? Hoeveel leesmeters maakten ze de afgelopen maand? Welke leerling heeft een extra zetje nodig?
Deze inzichten in het leesgedrag van de leerlingen kunnen worden ingezet om een weloverwogen keuze te maken bij de aanschaf van nieuwe boeken. Op die manier wordt het biebbudget optimaal besteed.
Dat is waarom we zeggen: eindelijk 100% grip op de schoolbieb.
Kortom, de leesapp gaat veel verder dan het beheren van een schoolbibliotheek. Het is een alomvattende oplossing om het leesonderwijs te ondersteunen met de schoolbibliotheek als basis.
Nog vragen hebben over het opzetten, beheren en onderhouden van een schoolbibliotheek? Lees complete schoolbieb gids! Hier vind je al onze kennis over het opzetten van een schoolbieb.