Bibliotheeksoftware: 5 alternatieve systemen voor basisscholen
Welke bibliotheek software past het beste bij jullie basisschool of wat is een goed alternatief voor jullie huidige bibliotheeksysteem?
Door Tom Buunk op 19 mei, 2023
Voor wie is dit?
Je werkt op een basisschool en bent op zoek naar bibliotheeksoftware om jullie collectie te beheren.
Want zonder een goed systeem merk je dat het een uitdaging is om de schoolbibliotheek op orde te houden. Welke boeken staan er eigenlijk in de bieb? Wie heeft welk boek en is het boek dat ik wil (voor)lezen nu wel beschikbaar?
Want de software die jullie nu gebruiken werkt niet voor jullie school, omdat het veel tijd kost om de boeken ‘in te werken’ en niet iedereen er goed mee overweg kan.
Want je wilt in beeld brengen welke boeken de leerlingen eigenlijk lezen. Zijn er boeken die meer aandacht verdienen en zijn er boeken die nog gesaneerd kunnen worden?
Introductie
In dit artikel vergelijken we 5 alternatieve bibliotheeksoftware en geven we een idee over de overeenkomsten en verschillen, de voor- en nadelen en de gebruikskosten van ieder systeem.
Belangrijk om alvast over na te denken zijn de volgende aspecten:
- Gebruiksvriendelijkheid: Is het voor iedereen makkelijk te gebruiken? Of ligt de verantwoordelijkheid bij een specifiek persoon?
- Flexibiliteit & toegankelijkheid: Is het op verschillende manieren in te zetten en hoe kunnen we ervoor zorgen dat de boeken toegankelijk zijn voor de leerlingen?
- Leesbevordering: Is het mogelijk om leerlingen goed te ondersteunen bij het kiezen van de juiste boeken?
Vijf alternatieve bibliotheeksystemen
- Aura Junior
Aura Junior bestaat al meer dan twintig jaar en is gebouwd op het principe van een uniek volgnummer. Dat betekent dat er op ieder boek een unieke barcode geplakt moet worden die aan het boek gekoppeld is.
Het geeft leerlingen de mogelijkheid om boeken te zoeken op thema of niveau en beoordelingen te geven aan boeken, waarna ze aanbevelingen krijgen van die boeken die onder hetzelfde thema vallen.
Leerkrachten kunnen themalijsten samenstellen en met pictogrammen een thema of niveau aanduiden.
- Colibris
Colibris bestaat ongeveer net zo lang als Aura Junior en is ook gebouwd op het principe van unieke volgnummers.
Colibris stuurt automatische herinneringen uit en biedt een overzicht waar geleende boeken zich bevinden.
Leerlingen kunnen in de app met hun smartphone de barcode scannen om een boek te lenen. In de app kunnen ze ook hun reserveringen aanpassen.
Je kan het in je webbrowser gebruiken of via de app, zonder extra software te installeren.
- SchoolWise
SchoolWise wordt vooral gebruikt door bibliotheken voor het opzetten en organiseren van een zogeheten "Bibliotheek op school".
Het geeft leerlingen toegang tot (informatie over) de boeken op school en op sommige scholen is het zo ingericht dat leerlingen zelfstandig boeken kunnen lenen.
Via een koppeling met MediaWise, een andere oplossing van OCLC, kunnen leerlingen en leerkrachten inzicht krijgen in de leengeschiedenis.
- BoekMee
BoekMee is een recenter ontwikkeld systeem dat gebruikmaakt van de oorspronkelijke ISBN-nummers.
Het is mogelijk om meerdere collecties aan te maken, voor bijvoorbeeld een thema of groep. De beheerder kan de leengeschiedenis van iedere leerling inzien.
- De Leesapp
De ontwikkeling van de Leesapp is begonnen in 2021 en is nog altijd gaande.
De meeste functies zijn gericht op leesbevordering, maar de applicatie heeft ook alle functies om de collectie te beheren en voor het gebruik als uitleensysteem.
Zo kunnen zowel beheerders, ouders, leerkrachten en leerlingen zelf via ieder gewenst device (laptop, tablet, telefoon) boeken uitlenen en inleveren.
Verder krijgen leerkrachten inzicht in de betrokkenheid, leesmeters en leesvaardigheidsontwikkeling van iedere leerling en krijgen leerlingen persoonlijke boekaanbevelingen op basis van hun leesgedrag.
De verschillende bibliotheeksoftware op een rij:
| De Leesapp | Aura Junior | Colibris | SchoolWise | BoekMee | |
|---|---|---|---|---|---|
| Apparatuur | Telefoon-, tablet en laptop | Computer terminal | Computer terminal | Computer terminal | Computer terminal |
| Volgnummer | ISBN boek | Uniek nummer | Uniek nummer | Uniek nummer | ISBN boek |
| Beheerpreciesie | Soepel tot strikt | Strikt | Strikt | Strikt | Strikt |
| Toegankelijkheid | Zeer toegankelijk tot beperkt | Beperkt | Beperkt | Toegankelijk tot beperkt | Beperkt |
| Flexibiliteit in fysieke inrichting | Centrale bibliotheek of klassenbibliotheken | Centrale bibliotheek | Centrale bibliotheek | Centrale bibliotheek | Centrale bibliotheek of klassenbibliotheken |
| Flexibiliteit in procesinrichting | Via bibliothecaris, leerkracht of leerling zelf | Via bibliothecaris | Via bibliothecaris of leerling zelf | Via bibliothecaris of leerling zelf | Via bibliothecaris |
| Boektips | Op basis van een uniek leesprofiel | Op basis van thema | Nee | Op basis van thema | Nee |
| Inzicht in leesgedrag | Inzicht in gelezen titles en leesmeters | Inzicht in gelezen titels | Nee | Inzicht in gelezen titles | Inzicht in gelezen titles |
| Inzicht in leesvaardigheid | Inizcht in leesvaardigheid met trendvoorspelling | Nee | Nee | Nee | Nee |
| Collectie-uitbreding | Collectieadvies op maat | Via Biblion | Nee | Nee | Nee |
Een flexibel en gebruiksvriendelijk systeem
Eigenlijk is de Leesapp als enige speciaal ontwikkeld voor basisscholen, waarbij de leerling en het leesplezier centraal staan. Alle andere systemen zijn ontwikkeld vanuit het perspectief van een echte bibliotheek. Dit levert vaak een frustratie op voor leerkrachten.
Een schoolbibliotheek op een basisschool is anders. Is het echt nodig om precies te weten welk specifiek exemplaar welke leerling heeft? Of is het voldoende om te weten dat een leerling een bepaalde titel heeft geleend? Staan de boeken in de klas of op een centrale plek? Mogen leerlingen zelfstandig boeken lenen of pakken hulpouders of leerkrachten deze taak op?
Zo'n speciale situatie verdient een aanpak op maat.
Wanneer je toch een zeer strikt uitleenproces wilt hanteren is een systeem dat gebruikmaakt van een uniek volgnummer wel aan te raden. Zo niet, dan kun je kiezen voor een systeem dat gebruikmaakt van het ISBN als volgnummer. Dat scheelt voor een grote bibliotheek al snel 100 uur aan inwerktijd.
Wie gaat de boeken uitlenen?
Mocht je een traditioneel beheersysteem willen gaan gebruiken, dan is de enige praktische oplossing om een biebbeheerder aan te wijzen die op bepaalde tijdstippen in de bieb aanwezig is om boeken uit te lenen.
Het is aan te raden om deze verantwoordelijkheid te verdelen tussen de concierge, leerkrachten en hulpouders, zodat de bieb vaak toegankelijk is.
Ga je met de Leesapp aan de slag dan is het ook mogelijk om de leerkrachten en leerlingen zelfstandig boeken te laten lenen. Wij kunnen geen beste leenproces voor je aanwijzen. Het succes van het leenproces is afhankelijk van de unieke situatie op jullie school en de uitvoering.
Hieronder vindt je een samenvattend overzicht van de drie benaderingen en een meer gedetailleerde toelichting.
| Verantwoordelijkheid | Leerlingen | Leerkrachten | Hulpouders |
|---|---|---|---|
| Beheerproces | Leerlingen lenen zelfstandig boeken | Leerlingen lenen boeken via de leerkracht in de klas | Leerlingen lenen boeken via de hulpouder in de schoolbieb |
| Beheerprecisie | Soepel | Strikt | Strikt |
| Toegankelijkheid | Zeer toegankelijk | Gemiddeld | Beperkt |
| Tijdsinvestering leerkrachten | 5 minuten per dag | 15 minuten per dag | Geen extra tijdsinvestering |
| Betrokkenheid leerkrachten | Beperkt | Hoog | Beperkt |
Een toegankelijke schoolbibliotheek waarbij leesbevordering centraal staat
Omdat de leesapp als enige speciaal is ontwikkeld voor basisscholen, kan het ook breder ingezet worden om het leesonderwijs op school te ondersteunen.
Zo krijgen de verantwoordelijken voor de schoolbibliotheek niet alleen een gedetailleerd overzicht van de samenstelling van de collectie, maar ook antwoord op vragen zoals:
- Welke categorie boeken er over- of ondervertegenwoordigd?
- Welke populaire series zijn incompleet?
- Welke boeken zijn er onderbelicht
- Welke boeken zijn een passende uitdaging voor deze leerling?
- Etc.
Leerkrachten krijgen daarnaast inzicht in het leesgedrag van leerlingen, zowel op school als thuis. Welke boeken lezen de leerlingen? Hoeveel leesmeters maakten ze de afgelopen maand? Welke leerling heeft een extra zetje nodig?
Deze inzichten in het leesgedrag van de leerlingen kunnen worden ingezet om een weloverwogen keuze te maken bij de aanschaf van nieuwe boeken. Op die manier wordt het boekenbudget optimaal besteed.
Dat is waarom we zeggen: eindelijk 100% grip op de schoolbibliotheek.
Kortom, de leesapp gaat veel verder dan het beheren van een schoolbibliotheek. Het is een alomvattende oplossing om het leesonderwijs te ondersteunen met de schoolbibliotheek als basis.
Nog vragen hebben over het opzetten, beheren en onderhouden van een schoolbibliotheek? Lees de complete schoolbieb gids! Hier vind je al onze kennis over het opzetten van een schoolbibliotheek.
